26 października 2022 roku Komisja opublikowała propozycję prawną dotyczącą przeglądu wykazu substancji zanieczyszczających wody gruntowe i powierzchniowe, ustalając również wartości progowe dla glifosatu w wodach powierzchniowych.

Proces przeglądu środowiskowych norm jakości (EQS) dla glifosatu tymczasem trwa nadal, jak przewidziano w ramowej dyrektywie wodnej (RDW; 2000/60/WE).

Środowiskowe normy jakości dla glifosatu zostały poddane przeglądowi przez Komitet Naukowy ds. Zdrowia, Środowiska i Pojawiających się Zagrożeń (SCHEER) na podstawie mandatu udzielonego przez Komisję. SCHEER opublikował wstępną opinię 30 września 2022 roku, po czym GRG przedstawiła swoje uwagi, dostępne pod tym adresem.

Ostateczna opinia, która stanowiłaby podstawę dla wniosku Komisji, nie została jeszcze opublikowana przez SCHEER.

Opublikowanie propozycji korekty wykazu substancji zanieczyszczających wody gruntowe i powierzchniowe oraz ustalenie wartości progowych dla glifosatu w czasie, gdy proces przeglądu środowiskowych norm jakości dla tej substancji wciąż trwa, jest oceniane przez Grupę ds. Odnowienia Zezwolenia dla Glifosatu (Glyphosate Renewal Group, GRG) jako proceduralnie wadliwe.

Komisja proponuje ponadto dwie dodatkowe wartości dla glifosatu: i) 0,1 µg/l „dla wód słodkich wykorzystywanych do poboru i przygotowania wody pitnej” oraz ii) 86,7 µg/l „dla wód słodkich niewykorzystywanych do poboru i przygotowania wody pitnej”.

Wartość 0,1 µg/l dla wód powierzchniowych jest unikatowa dla glifosatu i stanowi pierwszy tego typu przypadek.

Punkt zgodności (punkt, w którym ma zastosowanie próg 0,1 µg/l dla wody słodkiej) jest określony na mocy dyrektywy UE w sprawie wody pitnej ((UE) 2020/2184, art. 6) jako punkt, w którym woda wypływa z kranu konsumenta.

Proponowana wartość nie tylko jest pozbawiona niezbędnej podbudowy naukowej i punktu zgodności ustanowionego na mocy RDW, ale również pomija udowodnioną wysoką skuteczność usuwania glifosatu podczas standardowego w Europie oczyszczania wody poprzez zastosowanie go do wody surowej, dla której ustalono środowiskowe normy jakości.

W związku z tym GRG uważa, że wartość progowa 0,1 µg/l powinna zostać usunięta z wiersza 60 tabeli EQS dla glifosatu. Ustanowienie QSdw,hh dla glifosatu stanowi niepotrzebny precedens w zakresie substancji priorytetowych, który doprowadzi do niejednoznaczności i dodatkowych kosztów w obrębie gospodarki wodnej w państwach członkowskich.

W przypadku gdy państwa członkowskie nie pobierają wody pitnej z wód powierzchniowych, QSdw,hh* dla glifosatu nie będzie w ogóle wymagany. W przypadku gdy ma miejsce pobór wód powierzchniowych do produkcji wody pitnej, do wyprowadzenia wszelkich QSdw,hh należy zastosować współczynnik uzdatniania wody.

W przypadku glifosatu można go ustalić na poziomie 10,0 µg/l**, biorąc pod uwagę bardzo wysoką skuteczność stosowanych metod uzdatniania oraz fakt, że państwa członkowskie mogą zmniejszyć współczynnik uzdatniania odpowiednio do swoich lokalnych warunków w stacjach uzdatniania wody.

Bardzo wysoka zgodność rzeczywistych danych z monitoringu wody pitnej zdecydowanie sugeruje, że nie ma potrzeby ustalania QSdw,hh dla glifosatu w odniesieniu do poboru wody powierzchniowej do produkcji wody pitnej. Istnieje duże ryzyko, że nowy wymóg niepotrzebnie zwiększy nakład pracy i koszty gospodarki wodnej w państwach członkowskich, nie przynosząc żadnych dodatkowych korzyści konsumentom ani środowisku.

* Komisja Europejska proponuje specjalny próg QSdw,hh dla słodkich wód powierzchniowych wykorzystywanych do poboru i przygotowania wody pitnej.

** Wartość ta, wynosząca 10,0 µg/l dla glifosatu w wodach powierzchniowych, oparta jest na skuteczności oczyszczania wynoszącej 99% (dla metod chemicznych takich jak chlorowanie). Zgodność z normą 10,0 µg/l w punkcie poboru wody pitnej pozwoliłaby zatem na osiągnięcie zgodności z progiem 0,1 µg/l w gotowej wodzie wodociągowej, jak określono w dyrektywie UE w sprawie wody pitnej.